Weet-, zweet-, en zwetskansen
Er bestaan drie soorten kansen: weet-, zweet-, en zwetskansen.
Een weetkans is een kans die je zo kunt zien of kunt uitrekenen.
Wanneer je met een eerlijke dobbelsteen gooit, is de kans dat je een 6 gooit
1 op 6. Dit weet je omdat er zes mogelijke uitkomsten zijn en de kansen op
deze uitkomsten even groot zijn.
Voor een zweetkans moet je werken. Wat is de kans dat een opgegooide
punaise met de punt omhoog komt te liggen? Geen idee. Je kunt de kans schatten
door duizend punaises op te gooien en te tellen hoeveel er met de punt
omhoog komen te liggen.
Een zwetskans is een heel ander geval. Zwetskansen worden vooral
gebruikt door politici en sporttrainers: "Wat is de kans dat de minister
het debat overleeft?", "Ik schat de kans op zo'n 50 procent."
Kansen bij het Willem-Ruis-probleem
Bij het Willem-Ruis-probleem gaat het ook om een kans: Hoe groot is de kans
op de hoofdprijs wanneer je wisselt, of wanneer je bij je keuze blijft?
Dit is een weetkans, maar het is wel een lastige. Het probleem geeft aanleiding
tot allerlei redeneringen waar verschillende kansen uitkomen.
Omdat de applet via Internet centraal alle keuzes en uitkomsten
registreert maken alle spelers samen een zweetkans. Deze kan het redeneren
over de weetkans beïnvloeden:
Wanneer je de wereld-statistieken bekijkt, zie je dat de 'wisselaars' veel
vaker winnen dan de 'koppigen', die bij hun keuze blijven. Hoe komt dat?